Kiến thức về dây câu cá ( cước câu cá)- Kiến thức bao nhiêu là đủ?

Cầm một hộp dây câu trong tay, đọc vài thông tin ngắn gọn bằng tiếng Anh ghi trên đó, không nhiều người biết tính năng, công dụng, ưu và nhược điểm của loại dây chứa trong hộp được thể hiện đầy đủ chỉ trong vài chữ: Nylon Monofilament, Nylon-Copolymer, Spectra 4 Braid, Dyneema 8 braid, Fluorocarbon Line, Fluorocarbon Leader...

Nylon Monofilament, cái tên nói lên tất cả
Năm 1938, E. I. du Pont de Nemours and Company (gọi tắt là DuPont), một công ty của Mỹ  công bố phát hiện ra Nylon, một nhóm superpolymer tổng hợp mới, có thể ứng dụng được trong ngành dệt. Sợi Nylon được cho là khỏe hơn, có độ đàn hồi tốt hơn so với các loại sợi truyền thống như bông (cotton), tơ tằm (silk), len hoặc tơ nhân tạo. Sau đó một năm, năm 1939, DuPont bắt đầu sản xuất dây câu Nylon Monofilament. Trước khi có dây Nylon, dây bện Dacron là loại dây câu  phổ biến nhất. Người ta buộc phải dùng dây Dacron dù dây này cột nút thắt không khỏe, khả năng chống mài mòn yếu và ít co giãn. Vì thế, khi dây Nylon xuất hiện, nó thực sự là một cuộc cách mạng. Thế nhưng, dù làm nhiều cách, hãng Dupont cũng không làm cho loại dây này phổ biến như mong đợi. Cho đến năm 1958, với sự ra đời của dòng dây Stren, thì dây Nylon Monofilamnet của Dupont mới được thừa nhận rộng rãi.

Dây câu Nylon Monofilament bắt đầu được sản xuất từ năm 1939

So với dây Mono của gần 20 năm trước, Stren mảnh hơn, chất lượng đồng đều hơn, dùng được với nhiều lại máy khác nhau bao gồm máy spinning và spincasting lúc đó cũng vừa mới được trình làng. Stren, sau đó nhanh chóng nổi tiếng trong giới câu thể thao vì nó giúp cho việc câu cá trở nên dễ dàng hơn.

Đúng như tên gọi, Monofilament chỉ có một thành phần, được hình thành thông qua quá trình dập ép, trong đó nhựa nấu chảy được tạo thành sợi nhờ khuôn kéo sợi. Quá trình này tương đối ít tốn kém nên giá thành của dây Mono cũng khá thấp. Đó cũng là một trong những lý do chính giúp dây phổ biến đến vậy. Mấy mươi năm qua, với nhiều người yêu thích câu cá trên khắp thế giới, Monofilament vẫn là dòng dây chủ đạo trong trò vui của họ. Dây cũng đã cải tiến nhiều như bổ sung nhiều lớp phủ ngoài, đổi mới cách sản xuất. Dây Mono hiện đại dẻo dai, mạnh mẽ hơn, chống mài mòn tốt hơn, mỏng hơn, mềm, rủ hơn, nhạy hơn cùng nhiều màu hấp dẫn. Nhưng cũng như nhiều loại dây khác, chúng cũng có ưu và nhược điểm riêng. Ngoài lợi thế là có giá thành khá rẻ, dễ quăng, dễ cắt, dễ cột… thì dây Mono có xu hướng dãn khi giật cần đóng cá. Nếu câu cá hàm cứng thì đây sẽ là vấn đề lớn. Độ nhạy của dây cũng thấp, khó phát hiện những va chạm nhỏ…

Dây câu Stren có lịch sử từ nắm 1958

Trong lịch sử phát triển của mình, tuy luôn phải đối mặt với những cú chuyển mình dữ dội của ngành kỹ nghệ chế tác dụng cụ câu, nhưng Monofilament vẫn duy trì được sự thông dụng, chiếm hơn hai phần ba lượng dây câu bán ra. Nhiều loại dây Mono ngày nay có giá thành rất cao, không thua kém gì các dòng có thành phần phức tạp đòi hỏi nhiều chất liệu đặc biệt và kỹ thuật chế tạo tinh vi khác. Người dùng mua dây Mono không còn chú trọng về yếu tố giá nữa, thay vào đó, họ có nhiều yêu cầu hơn để phù hợp hơn. Điều quan trọng cần nhớ là các nhãn hiệu monofilament giá rẻ thường không chú tâm nhiều đến việc kiểm soát chất lượng và phụ gia trong quá trình hoàn thiện như các dòng sản phẩm Monofilament cao cấp. Kết quả là chúng có sức kéo không cao, sự dẻo dai, khả năng chống mài mòn và tạo nút thắt dây cũng yếu hơn các loại monofilament cao cấp đắt tiền. Tiền nào của nấy! nếu bạn thích dùng monofilament, hãy chọn những thương hiệu có uy tín lâu đời trên thị trường.

Dây braid, có cái rẻ, có cái đắt, chọn cái nào?
Không chỉ người Việt mới gọi dây braid là dây siêu bền mà ngay cả các câu thủ Âu – Mỹ cũng gọi loại dây này là superlines hay microfilament. Cách gọi này trước hết là dựa vào khả năng đặc biệt của dây braid.

Dây Ocea EX8 được cho là mạnh nhất trong lịch sử dây braid

Có thể nói, dây braid (dây bện) chính là một trong những phát minh tuyệt vời của nhân loại. Để đạt mức 60lb (PE3, đường kính 0.285mm) thì dây mono nylon phải có đường kính 0.70mm;  quả là một sự so sánh rõ nét. Đường kính cực kỳ nhỏ nhưng lại cho sức kéo rất lớn và hoàn toàn có thể dùng để câu quăng từ bờ. Rất nhiều câu thủ đã đạt đến khả năng quăng với dây braid vượt xa những gì họ đã từng thực hiện với dây mono. Cũng nhờ có đường kính nhỏ, dây mảnh nên braid ít cản nước, con mồi chìm sâu hơn, dây lại không co giãn (ít giãn hơn dây mono đến 30%) nên người câu có thể phát hiện ra những động chạm rất nhỏ từ phía con mồi.

Tại sao nói, dây braid có loại đắt, loại rẻ?
Một phần là vì chất liệu. Nếu bạn thấy thành phần chính của dây braid là sợi Polyester thì dây này sẽ có giá thành rất rẻ. Dây cũng rất mạnh, không co giãn nhưng đường kính dây thì quá lớn, quăng rất khó.

Dây Ocea EX8 của Shiamno được làm từ chất liệu  từ gel-spun polyethylene cực cao cấp

Dây braid PE là dây bện cao cấp, có giá thành cao. Gọi là PE vì nó được bện từ sợi nhân tạo Poly-Ethylene mật độ cao. Nếu hộp dây của bạn chỉ có chữ Dyneema hay Spectra thì bạn cứ yên tâm nó vẫn là dây PE cao cấp. Spectra và Dyneema đều được làm từ gel-spun polyethylene. Sợi Dyneema được sản xuất bởi công ty Hà Lan - Royal DSM, còn Spectra được thực hiện bởi Honeywell International, một công ty của Mỹ. Cả hai đều được làm từ Poly-Ethylene siêu phân tử, một loại vật liệu cực kỳ bền, dẻo dai ở dạng sợi. Độ bền kéo căng tương đương với loại thép mạnh nhất. Giữa Spectra và Dyneema cũng có sự khác biệt: sợi Spectra lớn hơn sợi Dyneema gấp ba lần và vì thế, có khả năng chống mài mòn tốt hơn. Điểm mặt các thương hiệu dây đình đám nhất hiện nay: braid PE của Varivas được làm từ sợi Spectra; YGK làm từ Dyneema. Thấp hơn chút có Power Pro làm từ Spectra; Berkley từ Dyneema. Hay như Ocea EX8, loại dây braid được cho là mạnh nhất trong lịch sử dây braid, cũng làm từ Dyneema. Giá dây PE của các thương hiệu này rất cao không có nghĩa cứ làm tự sợi Poly-Ethylene thì sẽ đắt tiền. Sợi chỉ là một phần trong công thức sản xuất vô cùng phức tạp bao gồm thiết kế, kiểm soát chất lượng, các chất phủ bảo vệ, các loại vật liệu khác được thêm vào, kỹ thuật bện cùng các tính năng khác… tổng thể những điều đó mới là cơ sở để xác định chất lượng của dây, xác định giá thành của dây.

Dây braid Varivas bện 8 sợi Spectra giúp dây luôn mềm mại, êm mượt

Một cuộn dây PE, ngoài việc ghi tên loại sợi (hoặc ghi PE hoặc ghi Spectra/Deenamy), trên bao bì còn thể hiện số sợi bện. Ví dụ PE 4X, 8X hoặc Spectra 4…. PE 4X  nghĩa là dây PE có 4 sợi đơn bện lại thành 1 sợi. Tương tự, 8X nghĩa là dây 8 sợi bện. Có loại nào 1 sợi, 3 sợi không? Có đấy. Dây braid PE không bện (đơn sợi) làm từ sợi Spectra, thường phủ một lớp dày. Bề mặt dây trơn mượt chính là một lợi thế lớn. Sự liên kết của các sợi tơ trong vật liệu làm cho dây rất chắc, mạnh giống như dây mono và rất dễ dùng. Loại  đơn mạnh hơn dây mono nhưng thấp hơn dây braid thông thường. Dây cũng khá bền và dễ quăng, được khuyến cáo là chỉ dùng cho máy baitcasting không nên với máy spinning.

Dây braid YGK được sản xuất từ sợi Dyneema danh tiếng

Dây bện 3 sợi đơn thường có dạng phẳng, thô ráp xù xì hơn và dễ bị thắt nút gió hơn dây 4 sợi. Dây cũng không đắt lắm. Dây braid 4 sợi đơn có dạng vuông (to bề ngang) nhưng vì khá mảnh nên trông có vẻ tròn. Mặt dây gồ ghề nên khi quay thu dây thường gây ra nhiều tiếng ồn. Dây braid PE 8 sợi trơn mượt nhất, thường được các câu thủ câu lure hoặc câu jigging ưa chuộng. Chúng cũng đắt nhất trong các loại. Sự êm ái, mượt mà của dây rất quan trọng vì dây luôn tiếp xúc với khoen cần ở trạng thái căng cao, nhất là trong môn câu jigging.

Dây braid Power Pro cũng được làm từ sợi Spectra

Vì sợi PE có khả năng chống mài mòn kém nên hầu hết đều được phủ một lớp bảo vệ. Lớp phủ làm cho dây trở nên mạnh hơn, chắc hơn và cũng thanh mảnh hơn. Thân dây càng mảnh thì càng ít cản gió, cản nước. Dây càng thô, cứng thì càng gia tăng khả năng ma sát với khoen khi quăng mồi, dẫn đến quăng không được xa. Về bản chất, sợi PE không tạo vết hằn trên ống chứa dây nên sẽ không làm bong tróc lớp mạ của máy nhưng chính lớp phủ dày sẽ tạo vết hằn trên ống dây. Dây phủ mỏng hoặc không phủ giúp quăng rất xa nhưng đòi hỏi phải được quan tâm đặc biệt để tránh bị rối hay nút thắt gió. Tuy nhiên, khắc phục việc rối dây ở những loại dây này khá dễ dàng: chỉ cần dùng thêm dây ngọn mono (hoặc Fluoro), tận dụng khả năng chống mài mòn ở chính dây ngọn mà không cần đến khả năng đó ở dây trục. Loại dây phủ mỏng hoặc không phủ cao cấp của Nhật Bản rất được ưa chuộng vì chúng hỗ trợ quăng xa và thu dây vào cũng êm ái, nhẹ nhàng. Nói về vấn đề này, mỗi hãng dây đều có bí quyết riêng trong lớp phủ, ví như dây Berkley Fireline và Spiderwire fusion có lớp phủ dày nhất; Fireline thì trông có vẻ như là một sợi đơn nhưng thật ra nó được bện 4 sợi sau đó tráng phủ lên một lớp bằng nhựa mềm. Power Pro có một lớp phủ khá dày dặn, áp dụng trên từng sợi đơn (phủ riêng từng sợi đơn rồi bện lại), và có thể dễ dàng nhận ra từng sợi bện trong tổng thể dây; YGK Power Hunter, WX8 và WX4 có lớp phủ Fluoro mỏng và nó mềm như là dây PE không phủ vậy… Các loại dây danh tiếng của Nhật thường ít phủ lên dây. Họ thường dùng loại sợi cao cấp nhất và tận dụng chất lượng tự nhiên của sợi để bảo vệ dây.

Mặc dù braid có nhiều lợi ích, nhưng nó cũng bộc lộ một vài nhược điểm khiến không phải câu thủ nào cũng cảm thấy phù hợp. Qua việc hiểu tường tận từng loại dây, bạn sẽ biết tận dụng ưu điểm của nó để biến nó thành một công cụ hữu dụng phục vụ cho trò vui của bạn. Mời bạn đón đọc nhiều thông tin giá trị ở phần sau.